ВІЛЕНСКІ МУЗЕЙ СТАРАЖЫТНАСЦЕЙ – заснаваны ў 1855 г. ураджэнцам Лагойска, археолагам, гісторыкам, краязнаўцам Я.Тышкевічам, адкрыты ў 1856 г. у будынку бібліятэкі Віленскага універсітэта. Дзейнічаў з перапынкамі да Першай сусветнай вайны. Музей папаўнялі сваімі калекцыямі Я. і К. Тышкевічы, Ул.Сыракомля, Адам Кіркор, Т.Нарбут, Францішак Багушэвіч і інш.


У канцы XIX ст. у ім налічвалася больш за 12 тысяч адзінак захоўвання. У музеі знаходзіліся старажытныя рукапісы, рэдкія выданні ХV – ХVІІІ стст., багатыя калекцыі зброі, слуцкіх паясоў, карэліцкіх габеленаў, графікі, скульптуры, партрэтаў магнацкіх родаў і гербаў беларускіх гарадоў, нумізматычная калекцыя і інш. Пры музеі працавала Віленская археалагічная камісія. Большасць экспанатаў зберагаецца ў некаторых гарадах Літвы і ў Варшаве.