ГРАМАТА (ад грэч. чытанне і пісьмо) – афіцыйны альбо прыватны напісаны на пэўную тэму дакумент, што здаўна быў залічаны ў склад дзелавой літаратуры. 3 даўніх часоў пісаліся на бяросце (берасцяныя граматы), пергаменце і паперы. Афіцыйныя дакументы замацоўваліся ўладнымі подпісамі і пячаткамі. Былі і несапраўдныя, сфальсіфікаваныя граматы, у якіх таксама ўлічваліся адпаведныя стыль і афармленне, але якія не неслі праўдзівасць, а былі прысвечаныя карыслівым мэтам аўтараў.

Здаўна граматы мелі самы розны характар – дагаворны, дарчы, духоўны, ахоўны, купчы, укладны, устаўны і інш. 3 XII ст. стала шырока вядомая беларуская дзелавая пісьменнасць (1161 г., надпіс на крыжы Ефрасінні Полацкай). Захаваліся і іншыя граматы, у тым ліку часоў ВКЛ ХІІІ-ХVІІ стст. Пазней афіцыйныя дакументы заносіліся ў спецыяльныя кнігі і сталі асновай дзяржаўнага архіва ВКЛ, т.зв. Літоўскай метрыкі. Лічыцца, што ў 1229 г. упершыню ў граматах выявіліся рысы беларускай гаворкі. Гэтыя публікацыі, мовай якіх карысталіся князі на беларускіх землях, фармавалі светапогляд нашага люду, развівалі яго гістарычную памяць, мову і культуру. Адпаведна, пазней у ВКЛ ужо летапісы сталі ўласна беларускія.