Галоўная | Рэгістрацыя | Уваход | RSS | Субота, 20.04.2024, 10:09 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
ДАХОЎКАГалоўная »ДАХОЎКА – керамічная плітка для накрыцця дахаў пераважна мураваных будынкаў (называлася таксама чарапіца). Адзін з найбольш вогнетрывальных і даўгавечных дахавых матэрыялаў, які ў познім сярэднявеччы адыгрываў пэўную ролю ў дэкаратыўным аздабленні храмаў, палацаў, замкаў. Вядома з 14 ст. Спачатку яна была паўцыркульнай або жалабаватай (14 – пачатак 15 ст.), затым пляскатай – "бабровы хвост" (15 – 16 ст) і простай з паўкруглым канцом (15 – 17 ст.). Паступова яе замяніла хвалістая, або галандская дахоўка (канец 17 – пачатак 20 ст.). Выява дахоўкі на царскіх варотах Варанілавіцкай Праабражэнскай царквы Схілы і верх стромкіх дахаў накрывалі каньковай дахоўкаю з доўгім (да 9 см) выступам накшталт птушынай галавы з дзюбай і круглай адтулінай для мацавання вялікім каваным цвіком да кроквы (Мірскі замак, Гродзенскі Стары замак). Дахоўка: 1. Пляскатая. Мірскі замак. 16 ст.; 2. Паўцыркульная. Навагрудак. Канец 14 - пачатак 15 ст.; 3. Пляскатая (дэкаратыўная). Магілёў. 17 ст. У 18 ст. існавала чорнаглянцавая дэкаратыўная дахоўка (Гродзенскі Брыгіцкі касцёл) і непаліваная дахоўка з налепамі (Мінская Петрапаўлаўская царква). Акрамя гладкай зялёнай і карычневай паліванай дахоўкі, выраблялі і дахоўку з паверхняй у выглядзе рыбінай лускі (Гродна, Мсціслаў). Да канца 18 – сярэдзіны 19 ст. дахоўку звычайна рабілі мясцовыя ганчары разам з кафляй і посудам. У 1-й палове 20 ст. распаўсюдзілася так званая штампаваная дахоўка, зробленая машынным (заводскім) спосабам са складана прафіляванай паверхняй. Такая дахоўка часам мела заводскія клеймы. У 1920–30-я г. ў Заходняй Беларусі рабілі цэментную і шкляную дахоўку. Аўтар: Ю.А.Якімовіч Крыніца: Этнаграфія Беларусі: энцыклапедыя / Беларуская Савецкая Энцыклапедыя; рэдкалегія: І.П. Шамякін (галоўны рэдактар) [і інш.]. - Мінск: БелСЭ, 1989. - 375 с. |
|