ДЭМАНАЛОГІЯ народная – сукупнасць міфічных уяўленняў, заснаваных на першабытнай веры ў духаў (нячысцікаў), якія нібыта памагалі або шкодзілі чалавеку ў яго справах. Вобразы дэманалогіі ўласцівы і традыцыйным народным вераванням і сусветным рэлігіям. Большасць вобразаў беларускай народнай дэманалогіі дахрысціянскага паходжання. У дэманалогіі, як ў міфалогіі, з’явы навакольнага свету адухоўленыя народнай фантазіяй, адлюстраваны ў фантастычных істот. Дэманалагічныя ўяўленні звязваліся з прыроднымі з’явамі (духі прыроды), гаспадаркай і хатнім побытам (хатнія духі), нягодамі, хваробамі, прычым пераважалі вобразы злой сілы. Народная фантазія надзяляла іх чалавечымі рысамі; знешне падобнымі да чалавека (пераважна на старога дзядка з сівой барадой).
Сярод духаў прыроды вылучаліся
лясун – гаспадар лесу,
вадзянік – дух вады, палявік, жыцень – духі палёў. Існавалі павер’і пра лазавіка, багніка, што нібыта жылі ў лазняку, багне.
У канцы 19 ст. – пачатку 20 ст. вобразы народнай дэманалогіі страцілі рэлігійнае значэнне і асталіся ў фальклоры як персанажы народнай дэманалагічнай мастацакай фантазіі (сустракаюцца пераважна ў былічках і чарадзейных казках).
Аўтар: М.Ф.Піліпенка
Крыніца: Этнаграфія Беларусі: энцыклапедыя / Беларуская Савецкая Энцыклапедыя; рэдкалегія: І.П. Шамякін (галоўны рэдактар) [і інш.]. - Мінск: БелСЭ, 1989. - 375 с.