ЛІТВІНЫ,
ЛІЦВІНЫ — назва жыхароў Вялікага княства Літоўскага, пераважна заходніх беларусаў і ўсходніх літоўцаў у XIV — XVIII ст. Упершыню сустракаецца ў польскіх гістарычных крыніцах (хроніках і аналах) XIV ст. У беларуска-літоўскіх летапісах і іншых дакументах XIV — XVI ст. назва літвіны звязвалася ў этнагенетычным аспекце з легендарнымі рымскімі перасяленцамі на чале з князем Палемонам, а тэрытарыяльна — з землямі першапачатковай лакалізацыі тапоніма Літва — на захад ад Мінска ў міжрэччы Нёмана і Віліі, дзе існавала змешанае балта-славянскае насельніцтва (глядзі ў артыкуле
Літва старажытная). Супрацьпастаўлялася этнонімам іншых суседніх этнічных груп і народаў — русінам, ляхам (палякам), мазурам (мазаўшанам), жэмайтам (жмудзі), прусам, валынянам і інш. У канфесіянальным аспекце нярэдка звязвалася з каталіцтвам.
У XVI — XVIII ст. назва літвіны набыла гучанне палітоніма — дзяржаўна-палітычнага вызначэння ўсяго насельніцтва
Вялікага княства Літоўскага, аднак адрознівалася ад саманазвы менавіта літоўцаў (аўкштайты і жэмайты), усходніх беларусаў праваслаўнай веры (русіны, руськія, рускія) і палешукоў. Жыхары Белай Русі называліся літвінамі-беларусцамі.
У ХІХ — пачатку ХХ ст. арэал існавання назвы літвіны звузіўся. У наш час ужываецца ў якасці экзаэтноніма ў палякаў для вызначэння літоўцаў, а таксама як лакальны этнікон невялікіх груп беларускага насельніцтва (у раёне
Бярозы,
Івацэвіч, Пружан, Навагрудка,
Воранава,
Гродна, Пастаў,
Браслава і інш.), некаторых раёнаў беларуска-ўкраінскага Палесся (раёны Століна, Ракітнага, Кастопаля, Сарнаў, Оўруча) і часткова беларусамоўнага насельніцтва паўночнай Чарнігаўшчыны і Кіеўшчыны, заходняй Браншчыны і Смаленшчыны.