МІР — гарадскі пасёлак у Карэліцкім раёне, на р.Міранка. За 26 км ад Карэлічаў, 17 км ад чыгуначнай станцыі Гарадзея на лініі Мінск — Баранавічы, на аўтадарозе Мінск — Навагрудак.


У пісьмовых крыніцах упершыню згадваецца ў 1395 г., калі крыжакі захапілі і разрабавалі паселішча. Уваходзіў у Наваградскае ваяводства Вялікага Княства Літоўскага. Належаў магнатам Ільінічам, Радзівілам, з 1589 г. у Нясвіжскай ардынацыі.

З XV ст. вядомы вырабамі мірскай кафлі і мірскай керамікі. У 1579 г. атрымаў няпоўнае магдэбургскае права. У XVI ст. пабудаваны Мірскі замак, на рыначнай плошчы гандлёвыя рады, Траецкая царква, у 1599 — 1605 гг. — Мікалаеўскі касцёл.

У XVII — XVIII стст. — буйны гандлёвы цэнтр. У 2-й палове XVII ст. 478 двароў. Асноўная тэрыторыя горада была абнесеная абарончым валам з вежамі-брамамі, што ахоўвалі праезды на важнейшыя дарогі(Менскую, Слонімскую, Віленскую). У XVII ст. на паўднёвым захадзе ад замка закладзены парк, дзе ў пачатку XX ст. пабудаваная капліца. У руска-польскую вайну 1654 — 1667 гг. у верасні 1655 г. узяты рускімі войскамі, часткова спалены. У Паўночную вайну 1700 — 1721 гг. у 1706 г. захоплены шведскімі войскамі. У 2-й палове XVII ст. у Міры 3 мануфактуры; у канцы XVII — сярэдзіне XVIII ст. на ткацкай мануфактуры выраблялі мірскія шпалеры.

У канцы XVIII ст. 418 дамоў. Буйны цэнтр яўрэйскай і цыганскай культураў (адзін час тут жыў цыганскі барон). З 1795 г. у складзе Расійскай Імперыі, мястэчка, цэнтр воласці Наваградскага павета. З 1828 г. у валоданні князёў Вітгенштэйнаў.

У канцы XIX ст. у Міры блізу 280 двароў, 5401 жыхар (1897), мужчынскае і жаночае сельскія вучылішчы, 2 царквы, паштовая станцыя, 76 крамаў, на год праводзіліся 3 кірмашы. З 1921 па 1939 гг. у складзе Рэчы Паспалітай, з верасня 1939 г. — у БССР; з 1940 г. гарадскі пасёлак, цэнтр раёна. У Вялікую Айчынную вайну з 26 чэрвеня 1941 па 7 ліпеня 1944 г. акупаваны нямецка-фашысцкімі захопнікамі.

Мірскі замак пачаў будаваць Юрый Ільініч у пачатку XVI ст., скончаная пабудова ў 1-й палове XVII ст. Перабудоўваўся пры Мікалаю Радзівілу Сіротку. Пачатак заняпаду прыпадае на канец XVIII ст.; пад час вайны 1812 г. замак спалены, у паўночна-ўсходняй вежы быў падарваны парахавы склад. Рамонтныя працы праводзілі Вітгенштэйны і Святаполк-Мірскія (другая палова XIX — пачатак XX ст.).

Пад час Вялікай Айчыннай вайны ў 1942 г. знаходзілася гета (1800 чалавек). Вязні стварылі групу супраціву, быў пабег больш чым 250 чалавек. Астатнія расстраляныя акупантамі.

З 1944 па 1962 гг.у замку былі кватэры для мясцовых жыхароў, чые хаты разбураныя вайною. Рэстаўрацыя замка пачалася ў 1983 г.; у 2000 г. уключаны ў Спіс сусветнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА. Працуе музей «Замкавы комплекс "Мір"».


Да нашых дзён захаваліся Мірскі замак, Царква Святой Троіцы (пабудаваная паміж 1533 — 1550 гг., пасля пажару 1865 г. перабудаваная ў псеўдарускім стылі), Мікалаеўскі касцёл (пабудаваны ў 1599 — 1605 гг., адноўлены ў 1710 г., у 1865 г. прыстасаваны пад царкву, пазней — пад калгасны склад), парк, Мірская капліца (пабудаваная ў 1904 г. у стылі «мадэрн» як пахавальня князёў Святаполк-Мірскіх). На магілах ахвяраў фашызму і на брацкай магіле воінаў і партызанаў, якія загінулі ў Вялікую Айчынную вайну, усталяваныя помнікі. Радзіма драматычнага акцёра, народнага артыста СССР А.Ільінскага (1903-1967).