НЕЗАБЫТОЎСКІ АляксандрГалоўная »
НЕЗАБЫТОЎСКІ Аляксандр [02.10.1819, в. Смалічы Нясвіжскага раёна (паводле іншых звестак 15.09.1818 г., в. Зубкава Навагрудскага раёна) — 21.03.1849] — польскі і беларускі пісьменнік, філосаф, гісторык. Вучыўся ў прыватным французскім пансіёне ў Варшаве, у Дэрпцкім універсітэце (1835 — 1838 гг.).
У 1844 — 1847 гг. наведаў Францыю, Аўстрыю, Італію, Іспанію, Партугалію, Англію. За спробу перавезці свае і чужыя нелегальныя выданні арыштаваны, зняволены ў пінскай, мінскай і віленскай турмах. Быў прыгавораны да пазбаўлення дваранскіх і маёмасных правоў і 20-гадовай катаргі ў сібірскіх рудніках (памёр да выканання прыгавору).
У ананімных кнігах, якія выдаваў у Вільні і Парыжы (аўтарства Незабытоўскага ўстаноўленае ў 1960 г.), a таксама ў рукапісах, што трапілі ў рукі царскіх уладаў пры арышце, заклікаў народ на барацьбу супраць сацыяльнага і нацыянальнага прыгнёту, патрабаваў скасавання паншчыны, адмаўляў існаванне Бога, высмейваў хрысціянскія дагматы. Шырокі водгалас меў крытычны нарыс Незабытоўскага на курс лекцыяў А. Міцкевіча «Славянскія літаратуры», дзе ён упершыню выступіў супраць клерыкальных ідэяў паэта, а таксама супраць кансерватыўна-рамантычнай плыні ў польскай паэзіі таго часу. Аўтар мемуарнай кнігі «Мае запіскі» (Парыж, 1845 г.), прысвечанай паўстанню 1830 — 1831 гг., у якой называе сябе ліцвінам (беларусам).
Крыніца: "Краязнаўчая газета” № 37 (582) кастрычнік 2015 года |