ВІЦЕБСКАЯ ВУЧОНАЯ АРХІЎНАЯ КАМІСІЯ — гістарычнае таварыства
Віцебскай губерні. Існавала ў 1909-18 гг. Мела на мэце вывучэнне гістарычных дакументаў у архівах і губернскіх установах, ахову помнікаў гісторыі і культуры, збіранне прадметаў старажытнасці, правядзенне археалагічных раскопак, даследаванне і папулярызацыю гісторыі роднага краю, арганізацыю экскурсій па гіст. мясцінах.
У 1910 г. налічвала 99 ганаровых (у тым ліку
Яўхім Фёдаравіч Карскі, A.А.Шахматаў, Б.I.Эпімах-Шыпіла) і 325 правадзейных членаў (у тым ліку Дз.С.Леанардаў, М.Я.Нікіфароўскі, А.П.Сапуноў, У.К.Стукаліч, К.I.Ціхаміраў), 15 членаў-супрацоўнікаў. Мела гістарычны архіў, музей (каля 1,7 тыс. экспанатаў), бібліятэку. Існавала на членскія ўзносы, ахвяраванні, зборы з лекцый, субсідыі ўрада. Выдавала навуковыя працы па гісторыі, геаграфіі, археалогіі і этнаграфіі Беларусі, зборнік «Труды Витебской учёной архивной комиссии» (з 1911 г. «Полоцко-Витебская старина»). Вяла работу па ўшанаванню памяці герояў Айчыннай вайны 1812 г.
Паводле ініцыятывы камісіі адкрыта Віцебскае аддзяленне Маскоўскага археалагічнага інстытута. Падтрымлівала сувязі са 105 навуковымі ўстановамі ў Расіі і за мяжой. Скасавана ў сувязі са стварэннем губернскага архіўнага ўпраўлення.