ЖОРНЫ – з глыбокай старажытнасці прылада для памолу зерня, ручны млынок, зроблены з дрэва ці каменю. Складаліся з двух каменных дыскаў дыяметрам 35 – 50 см., таўшчынёй ( 10 – 13 см., што ставіліся ў і скрынку альбо станок. Каб мука лепш ссыпалася, паверхню ніжняга каменя рабілі крыху выпуклай, а верхняга увагнутай, рабочая паверхня мела насечкі для лепшага размолу.

Пазней жорны сталі больш масіўныя і ўдасканаленыя, у верхнім камені рабілі адтуліну, куды засыпалі зерне, ён мацаваўся, паднімаўся і апускаўся пры дапамозе паўпрыцы – жалезнай крыжавіны, што круцілася на шпяні, замацаваным у ніжнім, больш цяжкім камені. Камень прыводзіла ў рух даўгаватая круглая жэрдачка, верхні канец якой устаўляўся ў бэльку ці ў бітае да сцяны, а ніжні – у жалезную скабу на краі верхняга каменя.


Былі і жорны з кароткай ручкай, дзеля чаго ажыццяўлялася адпаведная канструкцыя. Калі не мелі камянёў патрэбнай велічыні і вагі, то іх замянялі дубовымі калодкамі, а на рабочую частку іх набівалі веерападобныя рады з кавалачкаў чыгуну ці жалеза. Яшчэ на пачатку XX ст. жорны былі частай з'явай у кожнай вёсцы. За дзень на іх, найбольш тэхнічна дасканалых, можна было змалоць да 3 пудоў мукі. Захоўваліся ва ўжытку да сярэдзіны 1950 гг.