Адпаведна энцыклапедыі "Каталіцкія храмы Беларусі" пад рэдакцыяй А.М. Калугіна Касцёл Звествавання Найсвяцейшай Дзеве Марыі быў пабудаваны ў 1911 годзе, калі быў адкрыты часовы храм і пачата будаўніцтва новага мураванага, завяршыць якое перашкодзіла Першая сусветная вайна. Парафія налічвала тры тысячы прыхаджан. Таксама мелася прыпісная капліца ў вёсцы Малькавічы.
Менавіта так у народзе ў перыяд далучэння Заходняй Беларусі да Польшчы называлі вуліцы: 17 Верасня – "Першая", Гагарына – "Другая", Савецкая – "Трэцяя". Ёсць вялікая верагоднасць таго, што вышэйназваныя вуліцы мелі іншыя, скажам так, афіцыйныя назвы, але просты люд называў гэтыя вуліцы менавіта так.
Паміж Бобрыкам і Ланню. Ганцаўшчына літаратурная: паэзія, проза, публіцыстыка. Уклад В.Гардзея, К.Мохара. Мінск: Мастацкая літаратура, 2007.
«...Хацелася б згадаць пра сваё сяброўства з таленавітым пісьменнікам-публіцыстам Васілём Фёдаравічам Праскуравым, чыё імя і незабыўны воблік мне блізкія не толькі як аднаму з былых кіраўнікоў Ганцавіцкага раёна. Праскурава я ведаў змалку і называў яго дзядзькам Васілём, укладваючы ў звычайны зваротак сваю прыхільнасць і глыбокую павагу. Некалькі апошніх гадоў мы жылі па-суседску: нашыя хаты стаялі насупраць праз вуліцу. Дапазна ў ягоным акне гарэла святло: пісьменнік працаваўне шкадуючы сябе. Але нават вечарамі і начамі яму не заўсёды ўдавалася пабыць на адзіноце. Ён меў вельмі багата сяброў, многія прыходзілі і прыязджалі да яго параіцца, папрасіць дапамогі. Хата з зялёнай верандай нязменна прывячала так, што сярод удзячных гасцей бытаваў устойлівы выраз: "Шчодры, як Праскураў". Ды не толькі хата, у сваім рэдактарскім кабінеце Васіль Фёдаравіч не проста прымаў наведвальнікаў, а і частаваў адмысловым чаем, балазе палескія лясы зрабілі яго гурманам. Ля напаленай грубкі, як і ля вогнішча з лесарубамі, леснікамі, паляўнічымі, гаворка станавілася нязмушанай, шчырай. Паляванне як нагоду сустрэцца з сябрамі, прыгледзецца да новых людзей, паслухаць іх. А то і ў дарозе нярэдка запыняўся, пра штосьці распытваў знаёмага ці незнаёмага, але цікавага чалавека. ...Ці ёсць такая вёска на Ганцаўшчыне, пра якую не напісаў або якую не згадаў у мастацкіх творах Васіль Праскураў: Агарэвічы і Макава, Люсіна і Чудзін, Круговічы і Дзяніскавічы, Мельнікі і Лактышы... Не толькі сённяшні дзень, але і мінуўшчыну кожнай з іх ён добра ведаў...»
Іншае |
Праглядаў: 3532 |
Аўтар: Алесь КАРЛЮКЕВІЧ-Краязнаўчая газета |
Дабавіў: admin |
Дата: 23.10.2008
Афіцыйна засведчана, што годам заснавання Ганцавіч лічыцца 1898 год. Вельмі спрэчнае і, на мой погляд, не зусім аб’ектыўнае сцвярджэнне, не падмацаванае ніякімі архіўнымі дакументамі.
Канстанцін Мохар |
Праглядаў: 3607 |
Аўтар: Канстанцін МОХАР - Савецкае Палессе |
Дабавіў: admin |
Дата: 19.10.2008
Другі фотаэкскурс-падарожжа па горадзе Ганцавічы мы зробім па вуліцы Чырвонаармейскай, якая праходзіць непадалёку ад будынка чыгуначнага вакзала. Таму і назва артыкула ўзята такая.
Першая спроба арганізаваць у населеных пунктах сённяшняга Ганцавіцкага раёна службу пастаяннай гатоўнасці па барацьбе з пажарамі, абсталяваўшы яе неабходным узбраеннем, а гэтак жа з вылучэннем хоць нейкіх фінансавых сродкаў на падтрыманне яе боегатоўнасці была зроблена Польскім урадам у пачатку 20-х гадоў ХХ ст. Паколькі з сакавіка 1921 па верасень 1939 гадоў ўсе цяперашнія населеныя пункты раёна ўваходзілі ў склад Польскай дзяржавы, то такія службы пачалі стварацца і на тэрыторыі Ганцавіцкага раёна.
На працягу некалькіх месяцаў вам, паважаныя карыстальнікі гэтага рэсурсу, на суд будуць прапанаваны сем фотаэкскурсаў-параўнанняў. Пад час якіх вам прадставіцца магчымасць пазнаёміцца і параўнаць гістарычнае мінулае і сучаснасць горада – тое, што мы незваротна страцілі і што набылі.
У межах сучаснага Ганцавіцкага раёна стварэнне школ у праваслаўных прыходах пачалося пасля прыняцця ў 1884 годзе "Палажэння аб царкоўнапрыходскіх школах". Установы падпарадкоўваліся мясцовым праваслаўным святарам і прызначаліся для дзяцей сялян, сярод якіх тады панавала масавая непісьменнасць. Галоўнай іх мэтай было пашырэнне і ўзмацненне ўплыву на народ праваслаўнай веры. Даць сельскім дзецям элементарныя веды — гэтая задача была другаснай. У параўнанні з царкоўнапрыходскімі школамі, школы граматы ўяўлялі сабой тып царкоўных школ ніжэйшага разраду. Умовы для заняткаў там былі горшымі, настаўнікі — менш адукаванымі і падрыхтаванымі.
Ганна Дулеба |
Праглядаў: 4273 |
Аўтар: Ганна ДУЛЕБА - Савецкае Палессе |
Дабавіў: admin |
Дата: 27.08.2008
Усім настаўнікам жыцця, з удзячнасцю за ўрокі. Аўтар.
Гэтае даследаванне з’яўляецца спробай зазірнуць у гісторыю невялікага населенага пункта Ганцаўшчыны – вёскі Задуб’е. Ён – вынік карпатлівай і напружанай працы людзей нераўнадушных да мінулага і цяперашняга дня сваёй малой радзімы. У ім выкарыстаны архіўныя дакументы, навуковыя даследаванні, кніжныя і газетныя публікацыі, вытрымкі з мемуараў, мастацка-дакументальных выданняў, успаміны ўдзельнікаў гістарычных падзей, старажылаў вёскі, фотаздымкі.
Зразумела, адлюстраваць усё, што сабрана, на старонках газеты немагчыма. Маецца мноства яшчэ неапрацаванага матэрыялу. Дзякуючы менавіта раённай кнізе "Памяць”, краязнаўчая і пошукавая работа ў нашай школе атрымала новы імпульс. Работа працягваецца, і гэтае даследаванне будзе дапаўняцца па меры апрацоўкі атрыманых звестак. Магчыма, дзякуючы менавіта гэтаму матэрыялу, з’явяцца новыя старонкі гісторыі нашага рэгіёна і кніга "Памяць. Ганцавіцкі раён”, як і прагназавалася, атрымае працяг.
Краязнаўства — адзін з накірункаў работы Нацкай сярэдняй школы, які праходзіць пад дэвізам "Разам па родным краі”. Мы з нашым класным кіраўніком В. П. Вадап’ян па-сапраўднаму захапіліся вывучэннем гісторыі куточка, дзе нарадзіліся.
Вынікамі нашай работы сталі праектная праца "Мая Ганцаўшчына”, распрацоўка завочнага турыстычнага маршрута "Гута—Лахоўшчына—Нач—Ясянец”, якая складаецца з буклетаў "Вялікі свет малой радзімы”, даследчыя працы "Шлях праз стагоддзі” і "Таямніцы Ясянца. Ад легенд і казак да рэальных гістарычных падзей”.
Дарэчы, апошняя работа стала спробай зазірнуць у гісторыю аднаго асобна ўзятага населенага пункта. Дапамаглі нам кніга "Памяць. Ганцавіцкі раён” (укладальнік К. К. Мохар”, Мінск, БЕЛТА, 1999), артыкулы Святланы Локтыш "Раскіданыя гнёзды гісторыі” ("Савецкае Палессе”, №№94-97) і Таццяны Грынкевіч "Ясенецкие тайны" ("Советская Белоруссия” ад 6 снежня 2007 года), энцыклапедыя Бракгауза і Эфрона, у якую мы зазірнулі праз Інтэрнэт.
Глыбокая высь неба, да якога цягнуцца векавыя дрэвы, курганы продкаў-дрыговічаў, раскіданыя паабапал лясной дарогі, крыштальная чысціня паветра, і цішыня, у якую ўваходзіш нібыта ў храм... Мне здаецца, я разумею, чаму гэтае месца побач з вёскай Ясянец абралі прыстанішчам для вечнага сну сваіх блізкіх заможныя, знакамітыя далёка за межамі нашага польскія паны.
У Рэчы Паспалiтай да падзелаў гарбата нiколi не была па-сапраўднаму папулярнай. Толькi ў другой палове ХVIII стагоддзя, калi распаўсюдзiлася мода на ўсё ангельскае (у тым лiку на такiя напоi, як портэр цi сiдр), звычай пiць гарбату не як лекi, а дзеля асалоды цi, прынамсi, прэстыжу, пранiк у вышэйшыя пласты грамадства, амаль не выходзячы, зрэшты, за межы Варшавы. Так што ў ВКЛ, тэрытарыяльна, эканамiчна i нават псiхалагiчна значна больш аддаленым ад Еўропы, смак напою ведала хiба толькi найвышэйшая арыстакратыя – некалькi разоў згадвае яе ў сваiх дзённiках слынны мемуарыст ХVIII стагоддзя, берасцейскі кашталян Марцiн Матушэвiч. Праўда, першая дакументальная згадка пра гарбату ў Беларусі старэйшая на цэлае стагоддзе: у 1660-х гадах яе пілі ў акупаваным расійскім войскам Магілёве. Такой і ўвайшла гарбата ў свядомасць патрыётаў забранага краю, - сімвалам навалы з Усходу.
Іншае |
Праглядаў: 10456 |
Аўтар: Алесь БЕЛЫ |
Дабавіў: admin |
Дата: 07.06.2008
Вёскі Вялікія Круговічы і Малыя Круговічы Ганцавіцкага раёна (гістарычна-краязнаўчы нарыс)
Землякам ахвяруецца
Афіцыйна наша вёска мае два варыянты назвы, другі з іх -- Вялікія Кругавічы: тут, пры націску на перадапошнім складзе, відаць, сказаўся ўплыў "пальшчызны”, яшчэ да даваеннага часу блізкай мясцоваму насельніцтву ў сілу дзяржаўнай прыналежнасці гэтых зямель. Сярод вяскоўцаў і жыхароў суседніх вёсак складаная назва не мае папулярнасці, усе прывыклі называць нашае сяло проста Круговічамі -- амаль так, як іх нарадзіла пані гісторыя. Побач, праз невялічкі лясок і балотца, на паўночным захадзе месцяцца яшчэ адны Круговічы -- Малыя, дык іх Круговічамі завуць зрэдзьчасу. На тое ёсць дзве прычыны: 1. калі Вялікія Круговічы мелі такую назву спакон вякоў (не лічачы дробных фанетычных трансфармацый), дык тапонім Малыя Круговічы ўзнік пазней, верагодна, што штучным чынам; 2. жыхары нашага рэгіёну прывыклі называць Малыя Круговічы Малым Сялом альбо зусім -- Малымі (што цікава, з націскам менавіта на першым складзе). Вёскі маюць агульную і непадзельную гісторыю, таму і распавядаць пра іх зручней разам.
Анатоль Трафімчык |
Праглядаў: 5570 |
Аўтар: Анатоль ТРАФІМЧЫК |
Дабавіў: admin |
Дата: 05.06.2008
Перагортваючы, аднойчы, архіўныя дакументы на вочы патрапіўся "Журнал генеральнай праверкі гандлёвых і прамысловых устаноў у Круговіцкай воласці за сакавік месяц 1895 года", дзе мне накшталт хацелася пабачыць, ці захаваліся маленькія бровары гэтай зямлі (Будчанскі, Круговіцкі, Ганцавіцкі, Дзяніскавіцкі).
Калі вы маеце нейкую інфармацыю пра гісторыю, культуру, этнаграфію Ганцаўшчыны і хацелі б яе змясціць у сеціве,
вы можаце звязацца з намі напісаўшы ў форму зваротнай сувязі.