Пятніца, 19.04.2024, 01:02

Каталог артыкулаў

Галоўная » Публікацыі » Міхась Яніцкі

“Мая любоў высокая, бы ранне…”
"М.Рудкоўскі, пры ўсёй сціпласці яго натуры, стаў прыкметным у слаўнай плеядзе паэтаў, чые душы заўчасна разбудзіла вайна, апякла іх вогненнымі зорамі і гартавала слязамі матак і ўдоў, прозай галоднага і халоднага пасляваеннага бытавання".

Так трапна і дакладна ахарактарызаваў М.Рудкоўскага і ў цэлым пасляваеннае пакаленне творцаў, паэтаў-шасцідзясятнікаў Беларусі (плён творчасці якіх прыпадаў на 60-ыя, гады "хрушчоўскай адлігі”) даследчык і натхняльнік літаратуры "берасцейскага вогнішча” Уладзімір Андрэевіч Калеснік. Сапраўды балючая рана вайны доўга не гоілася ў творчай свядомасці паэта, час ад часу крывавіла дзіцячай памяццю пра ахвяры, спачуваннем да землякоў, якія мужна трывалі пакуты і наступствы ліхалецця:
У нас у сяле ў кожнай
хаце дзесятай
Не прычакала
жанчына салдата…
Калі пачалася вайна, Міхасю толькі споўнілася пяць гадоў. Нарадзіўся ён у вёсцы Востраў у сялянскай сям’і, дзе традыцыйна на Палессі шанаваліся працавітасць і сціпласць, а "фальш і гультайства — па прызнанні паэта — лічыліся самымі вялікімі заганамі ў чалавеку". Пасля заканчэння мясцовай сямігодкі была вучоба ў Ганцавіцкім педвучылішчы, а дыплом настаўніка юнак атрымаў у такой жа навучальнай установе ў Пінску ў 1955 годзе. З цеплынёй і прыязнасцю згадваў наш зямляк гады настаўніцтва на радзіме, у Кукаўскай сямігодцы, нягледзячы на тое, што прыйшлося спалучаць працу з вучобай на завочным аддзяленні філалагічнага факультэта Брэсцкага педінстытута. Менавіта тут лёс звёў яго з выкладчыкам, знаўцам роднай літаратуры У. Калеснікам, які разгледзеў у здольным студэнце паэтычны патэнцыял і далей адыграў у яго жыцці лёсавызначальную ролю.

Міхась Рудкоўскі

Патрэба ў інтэлектуальным асяроддзі, творчым суразмоўстве, жаданне займацца вершапісаннем прывялі М.Рудкоўскага ў рэдакцыю ганцавіцкай газеты, якая тады называлася "Сялянская праўда". Менавіта ў гэтай газеце літаратурны талент палескага самародка сталеў і аздабляўся новымі гранямі. Усвядоміўшы сваё жыццёвае прызванне, М.Рудкоўскі цалкам аддае сябе творчасці і журналісцкай дзейнасці. З 1962 года ён пераязджае ў Брэст, дзе на працягу 20 гадоў шчыраваў на пасадзе рэдактара літаратурна-драматычных і музычных перадач Брэсцкай студыі тэлебачання. М.Рудкоўскі выявіў сябе не толькі як прафесіянальны журналіст, які шмат зрабіў для прапаганды культуры, мастацтва на Берасцейшчыне, але і як вопытны настаўнік-літаратар, які адкрыў не адзін паэтычны талент на Палессі. Адным з лепшых яго вучняў з’яўляецца паэт з Пінска Валерый Грышкавец — лаўрэат прэстыжнай Міжнароднай літаратурнай прэміі імя Платонава.

Свае першыя вершы М.Рудкоўскі надрукаваў у ганцавіцкай раёнцы, працуючы настаўнікам. Творчую спадчыну паэта, члена Саюза пісьменнікаў былога СССР, складаюць шматлікія зборнікі, якія з часам станавіліся вядомымі не толькі ў Беларусі, але і за яе межамі. З найбольш вядомых можна назваць "Першыя вёрсты" (1963), "Сінія Брады" (1967), "Залатазвон" (1986), "Гарынь" (1992). Творы паэта прываблівалі чытача шчырасцю, выяўленнем незвычайнай у часы ідэалагічнага ўціску ўнутранай свабоды аўтара.

Бясспрэчна, дамінуючай тэмай творчасці нашага земляка стала родная зямля, край бярозаў і гонкіх соснаў, край лугоў і заток азёрных, жыццё палескай вёскі з яе працавітымі, выхаванымі на патрыярхальных і багатых фальклорных традыцыях працаўнікамі:
Мы дзверы інстытутаў адчынялі,
А ён паціху жыў — касіў, араў.
Усё радзей яго мы ўспаміналі,
А ён ніколі нас не забываў.
Жывучы ў Брэсце, М.Рудкоўскі душою быў на радзіме, вершамі гутарыў з землякамі, яго творчая настальгія часамі межавала з пачуццём віны перад імі. Як да жывых істот у вершах-прысвячэннях паэт звяртаецца да блізкіх і знаёмых з дзяцінства ціхага гарадка над рэчкаю Цною, святыні Вострава, Сініх Брадоў, як замовы матулі ад напасці-бяды. Але М.Рудкоўскага ні ў якім выпадку нельга назваць паэтам местачковым, правінцыяльным: яго творчыя зацікаўленні сягаюць далёка за межы малой радзімы. Вялікі пласт лірыкі паэта складаюць яго пейзажныя вершы, у якіх прырода, як трапна заўважыў У.Калеснік, — гэта "храм хараства і ачышчэння, адраджэння пачуццяў":
Ад стомы і болю, ад тлуму і пылу
жыве ў дажджах ачышчальная сіла,
жыве ў іх вясёлая прага здзіўлення,
і нараджэння, і абнаўлення.
М.Рудкоўскі найперш паэт Беларусі, творца нацыянальнага маштабу. Шмат вершаў ён прысвяціў Радзіме, паэт не саромеецца ў сваіх шчырых прызнаннях Бацькаўшчыне: "Як цябе не любіць, як табою не ганарыцца, прыгажуня ў суквецці вясны — Беларусь".

Ні пра каго так цёпла, усхвалявана і паважна не адгукаўся М.Рудкоўскі, як пра паэта-сімвала Беларусі, вытанчанага і дасканалага майстра вершаскладання Максіма Багдановіча. Чытаючы вершы нашага земляка, прысвечаныя класіку нацыянальнай паэзіі, міжволі ловіш сябе на думцы пра фатальную падобнасць лёсаў майстроў слова розных гістарычных эпох. У 70 — 80-ыя гады мінулага стагоддзя паэт стаў недамагаць: цяжкая і невылечная хвароба — рак лёгкіх — прыносіла не толькі фізічныя пакуты М.Рудкоўскаму, але і выклікала творчую і духоўную дэпрэсію:
Не так хвалююць трэлі салаўёў,
Як трубы журавоў на небакраі.
Да гонару паэта, ён мужна змагаўся з цяжкай хваробай, знаходзячы паратунак у паэзіі і суцяшэнне — у шчымлівых думках-зваротах да любімай жанчыны: "Прашу: прыйдзі! Прыйдзі і на магілу ўсё той трывожнай, маладою, мілай…". Вяртаючыся да размовы пра М.Багдановіча, згадаем верш М.Рудкоўскага "Апошняя малітва", у якім аўтар вуснамі вялікага паэта дакладна перадае яго душэўны стан у апошнія дні жыцця, імкнецца разгадаць яго запаветныя жаданні. Адчуваецца, што яны супадалі з надзеямі смяротна хворага М. Рудкоўскага: "Краю мой любы, краю мой мілы, Як бы сустрэцца з табою хацеў!" Хутчэй за ўсё з такімі думкамі ды з клопатам пра сына Алеся вяртаўся Паэт у родны Востраў, каб знайсці там вечны прытулак на могілках побач з бацькамі, з аднавяскоўцамі, якія так шанавалі і любілі яго:
У краі тым, дзе сосны ў сонцы плачуць,
Ступіўшы да высокіх курганоў,
У краі тым, дзе й сёння голас матчын —
Бы колас пераспелы — пра сыноў.
Катэгорыя: Міхась Яніцкі | Дабавіў: admin (15.04.2011) | Аўтар: Міхась ЯНІЦКІ-Савецкае Палессе
Праглядаў: 2726 | Тэгі: Міхась Рудкоўскі, Літаратурная Ганцаўшчына, Міхаіл Яніцкі | Рэйтынг: 5.0/1
Меню
Відэаканал GantsRegion
Уваход

Пошук
Катэгорыі раздзелу
Віталь Герасіменя [50]
Наталія Кулеш [21]
Анатоль Трафімчык [89]
Павел Дайлід [7]
Віктар Гардзей [12]
Ганна Дулеба [4]
Святлана Локтыш [4]
Галіна Снітко [8]
Аляксандр Кандраценя [1]
Дзяніс Лісейчыкаў [1]
Таццяна Дзенісеня [1]
Марыя Шчаўкун [3]
Аляксей Галаскок [1]
Марыя Пашкевіч [1]
Канстанцін Мохар [5]
Алег Гаруновіч [2]
Андрэй Блінец [4]
Міхась Яніцкі [4]
Вольга Фёдарава [2]
Анатоль Сідарэвіч [3]
Ірына Рудкоўская [2]
Іншае [80]
Хто тут?
Анлайн усяго: 1
Гасцей: 1
Карыстальнікаў: 0

Статыстыка і партнёры
Яндекс цитирования Museum.by
Тэгi

Шаноўныя сябры!

Калі вы маеце нейкую інфармацыю пра гісторыю, культуру, этнаграфію Ганцаўшчыны і хацелі б яе змясціць у сеціве,
вы можаце звязацца з намі напісаўшы ў форму зваротнай сувязі.