ДЗЯСНІНСКАЯ КУЛЬТУРА – археалагічная культура мезалітычных (8 – 5-е тысячагоддзі да н.э.) і неалітычных (2-я палова 4-га – 3-е тысячагоддзе да н.э.) плямён, якія жылі ў басейне Дзясны і на ўсходзе Пасожжа. Насельніцтва займалася паляваннем і рыбалоўствам. Паселішчы складаліся з некалькіх жытлаў, размяшчаліся на узвышаных участках рачных тэрас, часам на мысах і пясчаных узгорках плошчаю 300 – 600 м². Жытлы драўляныя, наземныя альбо ледзь заглыбленыя ў зямлю, авальнай альбо прамавугольнай формы плошчай 10 – 20 м² звычайна размяшчаліся ланцужком за 5 – 10 м адно ад аднаго. Агнішчы размяшчаліся ў цэнтры жытла на падлозе або ў спецыяльна выкапаным паглыбленні круглай формы.

Побач з жытламі былі гаспадарчыя ямы і месцы апрацоўкі крэменю і вырабу керамічнага посуду. Насельніцтва вырабляла грубыя гліняныя гаршкі яйцападобнай формы, якія ўпрыгожваліся глыбокімі круглымі, авальнымі або ромбападобнымі ямкамі па ўсёй паверхні, паясамі, пазней – зонамі (ромбы, трохвугольнікі). Ямкі адціскаліся ў шахматным парадку, аднастайнасць узораў парушалася часам паяскамі грабеньчатых буйназубчатых адбіткаў. На познім этапе пад уплывам верхнедняпроўскай культуры арнаментацыя ямкавых адбіткаў стала больш разнастайнай. Выкарыстанне адступаючай лапаткі, адцісканне канцом палачкі, абматанай шнурком, стварала складаныя геаметрычныя арнаменты – да 10 арнаментальных сістэм.