ПАВУЧАННЕГалоўная »
ПАВУЧАННЕ — у старажытнай літаратуры празаічны твор павучальнага характару. Бытаваў у форме дыдактычнага «слова», пропаведзі, прамовы. Узнік пад уплывам візантыйскай і балгарскай царкоўнай прамоўніцкай прозы. У Кіеўскай Русі вядомы з сярэдзіны XI ст.
Зборнікі павучанняў «Златавуст», «Златаструй», дзе былі змешчаныя «словы» Іаана Златавуста і іншых ў якія пазней уключаліся як выдатныя ўзоры «словы» Кірылы Тураўскага, далі матэрыял для старажытна-рускіх зборнікаў «Ізмарагд» і «Златыя чэпі», былі папулярнымі на беларускіх землях, перапісваліся і друкаваліся ў XII — XVIII стст.
Павучанні ствараліся царкоўнымі і свецкімі аўтарамі. Царкоўныя былі двух відаў: простыя, без рытарычных акрасаў «настаўленні ў веры» (Лука Жыдзята, Феадосій Пячэрскі) і ўрачыста-ўзнёслыя — пра магутнасць рускай дзяржавы, яе князёў і г.д. (мітрапаліт Іларыён, Кірыла Тураўскі). Лепшыя ўзоры павучанняў выходзілі за рамкі царкоўнай дыдактыкі, у іх уздымаліся пытанні шырокага грамадскага значэння, асветніцтва, гуманізму (творы Грыгорыя Цамблака, Сімяона Полацкага, Георгія Каніскага). У «Ізборніку» Святаслава 1076 г. змешчанае павучанне аб павазе да кніг. Вядомыя павучанні Яраслава Мудрага і «Павучанне Уладзіміра Манамаха», у якіх яны настаўляюць сваіх дзяцей дзяржаўнай і жыццёвай мудрасці.
Крыніца: «Краязнаўчая газета» 32 (625) жнівень 2016 г. |