ПРЫГОННЫ ТЭАТР — від прыватнага дваранскага тэатра. Існавалі ў Беларусі ў XVIII — першай палове XIX стагоддзя. Дзейнічалі ў прыватнаўласніцкіх гарадах, замках і сядзібах у спецыяльных тэатральных памяшканнях ці залах палацаў, ратушах і іншых. Тэатральныя трупы складаліся з прыгонных сялянаў; часам у спектаклях выступалі вялікасвецкія аматары і прафесійныя акцёры; іншы раз прыгонныя артысты ўдзельнічалі ў паказах прыватных прафесійных тэатраў.

Вядомыя прыгонныя тэатры: Гродзенскі тэатр Тызенгаўза, тэатр Бжазоўскага ў Матэвушах (пачатак XIX стагоддзя), Ружанскі тэатр Сапегаў, Слонімскі тэатр Агінскага, Чарнышова тэатры, Тышкевічавы тэатры. Значную ролю ў гісторыі беларускага, польскага і расійскага мастацтва адыгралі прыгонныя тэатры Радзівілаў (Нясвіжскі тэатр Радзівілаў, Слуцкі тэатр Радзівілаў) і Шклоўскі тэатр Зорыча, якія мелі балетна-оперна-драматычныя трупы, вялікія аркестры і капэлы, тэатральныя будынкі з добра абсталяванай сцэнай і развітай машынерыяй. У тэатрах працавалі вядомыя тагачасныя кампазітары і балетмайстры, існавалі школы, у якіх рыхтавалі для тэатраў артыстаў (Гродзенская тэатральная школа Тызенгаўза, Слонімская балетная школа, Нясвіжская балетная школа, Слуцкая балетная школа).

У рэпертуары былі оперы і балеты еўрапейскіх і расійскіх кампазітараў, перакладная і арыгінальная драматургія (камедыі Францішка Ўршуля Радзівіл, перакладзеныя ёю на польскую мову п'есы Мальера).

Своеасаблівай тэатральнай з'явай быў у пачатку XIX стагоддзя прыгонны цырк Оштарпа ў Дукоры.