ДЗЕД – міфічны пачынальнік роду; пудзіла, зробленае са зношаных кашулі і штаноў, набітых саломай, якое ўвасабляла пладавітасць роду. Дзеда ставілі ў варотах дома маладога, у дзвярах
клеці, або ў хаце на куце. Маладая, першы раз уваходзячы ў двор ці дом маладога альбо выходзячы пасля першай шлюбнай ночы з клеці, павінна была павесіць на палавыя атрыбуты дзеда, зробленыя з буракоў і морквы, пояс ці стан палатна. Часам, калі маладыя заходзілі ў хату, на куце ўжо сядзела, старая жанчына ў абдымку з дзедам. Каб выкупіць месца на куце, маладая павінна была падперазаць дзеда поясам, а жанчыну павязаць хусткай.
Паступова першапачатковы сэнс дзеда і звязанага з ім
абраду сцёрся і яго пачалі ставіць у варотах дома маладога, калі бацькі маладой прыязджалі адведаць яе пасля першай шлюбнай ночы або ў выпадку страты цнатлівасці маладой яшчэ да замужжа. Пазней у некаторых мясцовасцях фігуру дзеда замянялі зажыначным снапом, на які маладая, зайшоўшы ў хату маладога, клала палатно, пояс, або маці маладога з гэтым снапом сустракала маладых каля варот, а маладая выконвала тыя ж дзеянні.
Аўтар: Л.А.Малаш
Крыніца: Этнаграфія Беларусі: энцыклапедыя / Беларуская Савецкая Энцыклапедыя; рэдкалегія: І.П. Шамякін (галоўны рэдактар) [і інш.]. - Мінск: БелСЭ, 1989. - 375 с.