ЛІРА КОЛАВАЯГалоўная »
ЛІРА (грэч. lyrа) КОЛАВАЯ — народны струнны фрыкцыйны музычны інструмент. Іншыя народныя назвы — лера, рэля, на беларуска-ўкраінскім парубежжы таксама кобза, бандура, на Чэрвеньшчыне — старэцкая скрыпка. Мае драўляны рэзанансавы корпус разнастайнай формы (прамавугольнай, авальнай, скрыпічнай, гітарнай), кароткую шыйку з калкамі, 3 — 4-жыльныя або вераўчаныя струны (з іх 1 — 2 сярэднія служаць для выканання мелодыі, 2 крайнія — бурдонныя), ад 4 — 5 да 13 клавішаў.
Ліра колавая
Гук здабываецца трэннем па струнах драўлянага кола, якое прыводзіцца ў рух ручкай; вышыня гуку змяняецца пры дапамозе клавішаў. Гукарад ліры дыятанічны рознага дыяпазону, гучанне манатоннае, жаласлівае, крыху гугнявае. Інструмент з'явіўся на Беларусі на мяжы XVI — XVII ст. і быў звязаны з побытам лірнікаў. Пад акампанемент ліры яны спявалі пераважна духоўныя вершы, гістарычныя і павучальна-бытавыя песні, часам жартоўныя, зрэдку выконвалі танцавальныя мелодыі.
Сляпы з лірай. Мястэчка Петрыкаў. Пачатак 20 ст.
Выйшла з ужытку ліра ў 1930-40-я г. У наш час удасканаленая ліра выкарыстоўваецца ў народных аркестрах, ансамблях народнай музыкі і інш.
|