МОВА — галоўны сродак камунікацыі і мыслення ў чалавечым калектыве. Пры разглядзе мыслення як аўтакамунікацыі (зносіны індывіда з ім самім) мову можна вызначыць як сродак камунікацыі ў самым шырокім сацыяльным сэнсе. Мова не існуе без грамадства, а грамадства — без мовы. Калектыўная праца і досвед узнікаюць з працы і досведу індывідуумаў з дапамогай мовы. Разуменне яе грунтуецца на калектыўным досведзе чалавецтва і індывідуальным досведзе чалавека як носьбіта дадзенай мовы, якая выкарыстоўваецца ў пэўным соцыўме. Для гэтага неабходна, каб кожнаму паняццю адпавядала асобная моўная форма, моўны знак. Адсюль вынікае іншая яе функцыя — намінатыўная. У выніку мову трэба разглядаць у дзвюх яе функцыях: камунікатыўнай і намінатыўнай. Як сродак камунікацыі, стварае магчымасць абмену інфармацыяй паміж людзьмі ў грамадстве, як сродак намінацыі — магчымасць атрымання інфармацыі праз навакольную рэчаіснасць. Яна ўяўляе сабой сістэму, што складаецца з моўных адзінак і правілаў іх спалучэння. Заканамернасці існавання і паходжання моўнай сістэмы ўвогуле і асобных этнічна абмежаваных моўных сістэмаў вывучае мовазнаўства. У працэсе маўлення ўзнікаюць новыя элементарныя адзінкі, новыя іх спалучэнні, найбольш устойлівыя ствараюць новыя адзінкі мовы, узбагачаюць яе.
Пры ўспрыняцці плыні маўлення не заўсёды можна выдзеліць у ёй адзінкі мовы. Усё залежыць ад таго, наколькі мы іх ведаем папярэдне. Найбольш цяжка гэта зрабіць пры ўспрыняцці вуснага тэксту на цалкам невядомай мове. Першая ўмова разумення вуснага тэксту — выразнае чляненне плыні маўлення, выдзяленне ў ёй элементаў, якія паўтараюцца і вядомыя папярэдне.
На працягу ўсёй гісторыі развіцця чалавецтва існавала вялікая колькасць моваў. З часам нават блізкія дыялекты ператварыліся ў розныя мовы. Агульнаму працэсу моўнага развіцця характэрнае суіснаванне дзвюх процілеглых тэндэнцыяў: разыходжанне (дывергенцыя) генетычна роднасных і сыходжанне (канвергенцыя) генетычна няроднасных дыялектаў. Першыя з іх стварылі сям'ю моваў, другія — моўны саюз.
Мёртвая мова — тэрмін, які выкарыстоўваецца ў дачыненні да мовы, што не мае жывых носьбітаў, для якіх яна была б роднай. Смерць мовы можа наступіць у выпадку яе выцяснення іншай мовай ці мовамі (так адбылося з мовамі амерыканскіх індзейцаў, што былі выцесненыя англійскай і іншымі мовамі каланізатараў). Некаторыя мовы становяцца мёртвымі ў выніку натуральнай эвалюцыі, развіваючыся ў іншыя (прыкладам можа быць лаціна, з якой развіліся жывыя раманскія мовы; падобны лёс спасцігнуў санскрыт і стараславянскую). Некаторыя мёртвыя мовы працягваюць выкарыстоўвацца ў навуцы ці літургіі (
лаціна, санскрыт, копцкая мова, царкоўна-славянская мова).
У некаторых выпадках мёртвыя мовы могуць «ажыць», як гэта адбылося з
ідышам, на якім сёння размаўляюць 9 млн чалавек, у т.л. 6 млн скарыстоўваюць яго як асноўную мову.
Штотыдня ў свеце знікае адна мова. Лінгвісты прагназуюць, што праз 25 гадоў застанецца дзясятая частка ад тых, што існуюць цяпер. ЮНЕСКА створаны спіс моваў, якія знаходзяцца пад пагрозаю знікнення (адна з прычынаў — няма або мала дзяцей, якія валодаюць той ці іншай моваю, адсутнасць або малая колькасць тых, хто навучаецца на ёй у сярэдніх, спецыяльных і вышэйшых навучальных установах). Уваходзіць у яго і беларуская мова; у беларуска-літоўскім памежжы — усходні ідыш (на аснове нямецкай мовы) і мова караімаў.