ПАДАННЕГалоўная »
ПАДАННЕ — жанр фальклору; вуснае апавяданне, у якім з элементамі меншай ці большай фактычнай сапраўднасці тлумачыліся рэальныя з'явы навакольнага жыцця, расказвалася пра значныя гістарычныя падзеі роднага краю, пра народных герояў. Паданні, як і легенды, блізкія да казак, але вызначаюцца не толькі займальнасцю; у своеасаблівай форме яны неслі людзям веды пра навакольны свет і гісторыю краю.
Беларускія паданні вядомыя з часоў Кіеўскай Русі (пра Рагнеду, Усяслава Чарадзея). Захаваліся летапісныя апавяданні, у аснову якіх пакладзеныя народныя паданні пра воінскія подзвігі герояў, якія абаранялі родную зямлю ад захопнікаў («Паданне пра Кажамяку»). Цікавыя і паэтычныя паданні пра гістарычнае мінулае ў беларускіх хроніках XVI ст., напрыклад, у «Хроніцы Быхаўца» (пра паходы Гедзіміна на Украіну і Альгерда на Маскву, пра заснаванне Вільні ды інш.).
Беларускія паданні тэматычна падзяляюцца на гістарычныя — пра войны, барацьбу з іншаземнымі захопнікамі, пра эпідэміі («Адкуль рубеж», «Поле татарына», «Бітва пад Лясной», «Пра 1812 год»), пра гістарычных асобаў і герояў («Пра князя Яраслава», «Пятро Вялікі», «Платон-казак»); тапанімічныя — пра паходжанне гарадоў, мястэчак, вёсак, урочышчаў, гарадзішчаў і інш. («Пра заснаванне Магілёва», «Адкуль Нясвіж», «Дзявочая горка»).
Паданні і легенды перадаваліся з пакалення ў пакаленне і былі своеасаблівай гістарычнай памяццю народа. Сюжэт падання пра народнага героя разбойніка Машэку выкарыстаў Янка Купала ў паэме «Магіла льва». Паводле гэтай паэмы і п'есы Е. Міровіча («Машэка») Р. Пукст напісаў оперу «Машэка».
Крыніца: «Краязнаўчая газета» 35 (628) верасень 2016 г. |