НЯСВІЖСКАЕ КНЯСТВАГалоўная »
НЯСВІЖСКАЕ КНЯСТВА — буйное феадальнае зямельнае ўладанне князёў Радзівілаў у 16—18 ст. у Навагрудскім павеце. Цэнтр — г. Нясвіж. Вядома з сярэдзіны 15 ст. (паводле некаторых звестак, існавала ў 13 ст.).
У 1492 г. вялікі князь Аляксандр падараваў двор Нясвіж з с. Круты Бераг і Чучэвічы П.Я.Мантыгірдавічу. У 1-й палове 16 ст. маёнтак перайшоў да Радзівілаў. У 1547 г. М.Радзівіл Чорны атрымаў ад імператара Карла V княжацкі тытул «Свяшчэннай Рымскай імперыі», які ў 1549 г. прызнаны вялікім князем BKЛ. 3 гэтага часу да Нясвіжскага маёнтка Радзівілаў ужывалася назва Нясвіжскае княства.
У пачатку 1560-х г. у Нясвіжскім княстве праведзена валочная памера. У буйную латыфундыю Нясвіжскае княства ператварыў сын Чорнага — М.К.Радзівіл Сіротка. У 1568-69 гг. да яго ў спадчыну перайшло і далучана да Нясвіжскага княства Мірскае графства. У 1587 г. гэта латыфундыя падзялялася на 7 ключоў (Нясвіжскі, Мірскі, Свержанскі, Быхаўшчынскі, Чанавіцкі, Салтанаўскі, Затур'янскі), налічвала каля 40 сёл.
На поўдні Нясвіжскае княства межавала з Клецкім княствам Радзівілаў. На аснове Нясвіжскага княства ў 1586 г. створаны буйны маярат — Нясвіжская ардынацыя, правы на якую перадаваліся ў спадчыну старэйшаму прадстаўніку Радзівілаў па мужчынскай лініі.
У пачатку 17 ст. памеры Нясвіжскага княства дасягнулі 5810 валок, тут было каля 3600 «дымоў» (25 тысяч чалавек насельніцтва). У Нясвіжы знаходзіўся замкавы суд, якому падлягала ўсё насельніцтва, у тым ліку і шляхта.
Аўтар: В.С. Пазднякоў Крыніца: Беларуская энцыклапедыя |