ПАЛАЧАНЕ — частка ўсходне-славянскай групы крывічоў, што ў IX ст. насяляла тэрыторыю сучаснай Віцебскай і поўнач Мінскай абласцей. На поўдні межавалі з дрыгавічамі, на паўднёвым усходе са смаленскімі крывічамі, на поўначы і ўсходзе — з ізборскімі крывічамі і наўгародскімі славенамі, на захадзе з Леталітоўскімі плямёнамі.

Паводле «Аповесці мінулых гадоў» назву атрымалі ад ракі Палаты — прытока Заходняй Дзвіны. На думку некаторых даследчыкаў, палачане — саюз плямёнаў, што вылучыліся з крывіцкага аб'яднання плямёнаў з цэнтрам у Полацку, ад якога і атрымалі сваю назву. Стварылі адно з ранніх тэрытарыялыіа-палітычных аб'яднанняў, якое дало пачатак Полацкаму княству (першай дзяржаве на тэрыторыі сучаснай Рэспублікі Беларусь). Самыя старажытныя археалагічныя помнікі — доўгія курганы і паселішчы ў Полацку, Віцебску, Лyкомлі.