ПАРТРЭТ ДАНАТАРСКІГалоўная »
ПАРТРЭТ ДАНАТАРСКІ — партрэт данатара, партрэт з данатарам (ад лац. donator дарыльнік), выява заказчыка (данатара) твора мастацтва або фундатара храма (з мадэллю будынка ў руках) перад Ісусам Хрыстом, Маці Божай або святым-заступнікам. Сустракаецца ў розных відах мастацтва, найчасцей у жывапісе. Адметныя рысы партрэта данатарскага: адлюстраванне данатара ўкленчаным з малітоўна складзенымі рукамі, індывідуалізацыя партрэтнай характарыстыкі яго і святога-заступніка, самапаглыбленасць і сузіральнасць стану партрэтаванага, адсутнасць у творах жыццёвых сувязяў і канфліктаў.
З'явіўся ў мастацтве сярэднявечча, росквіту дасягнуў у XIV — XVI стагоддзях. Вядомы ў многіх еўрапейскіх краінах як частка алтарных кампазіцыяў («Святая Кацярына і святая Магдаліна з данатарамі» Гуга ван дэр Гуеа, 1476—1478 гады) або фрэскавых размалёвак (кампазіцыя «Энрыка Скравеньі прыносіць у дар капэлу» Джота, прыкладна 1305 год, у Капэле дэль Арэна ў Падуі) і іншыя.
У мастацтве Беларусі вядомы з XVI стагоддзя. Найбольш ранні твор — абраз «Пакланенне вешчуноў», 1514 год ( Музей старажытнабеларускай культуры Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору НАН Беларусі), дзе ў выніку панаўленняў XVII стагоддзя змешчаная выява данатара (магчыма, Пётр Сапега, 1569—1611 гады). У абразе «Маці Боская з данатарамі» (блізу 1680 год) у выяве святога Дамініка і святога Ігнація адлюстраваныя браты Радзівілы. Сустракаецца ў беларускім манументальным мастацтве (фрэска «Спас з данатарам» М.Кошалева, 1902—1911 гады, у Баранавіцкім Пакроўскім саборы).
Крыніца: «Краязнаўчая газета» №7 (676) люты 2018 год |