ПАСЕЛІШЧА — месца доўгатэрміновага пражывання людзей каменнага і бронзавага вякоў з рэшткамі жытлаў, гаспадарчых збудаванняў, слядамі вытворчай і побытавай дзейнасці. Ім уласцівыя працягласць 50 — 100 метраў, культурны пласт 0,2 — 1,5 метраў, насычаны разнастайнымі старажытнымі рэчамі (каменныя прылады працы, касцяныя вырабы ды іншыя), рэшткамі агнішчаў, касцямі, ракавінкамі і гэтак далей. Часам культурны пласт падзяляецца на некалькі культурных гарызонтаў.

Жытлы на паселішчы нярэдка трывалыя, доўгачасовыя, у палеаліце ўмацаваныя ў аснове касцямі мамантаў і валунамі, у неаліце заглыбленыя ў мацярык, з агнішчамі, гаспадарчымі або культавымі ямамі ўсярэдзіне, часам будаваліся на палях або памостах.

Паселішчы размяшчаліся пры старажытных берагавых лініях, у палеаліце — на схілах лагчынаў і мысах карэнных берагоў, пад пластамі суглінкаў, звычайна на вышыні больш за 15 метраў, у мезаліце — на высокіх рачных тэрасах, пясчаных узвышэннях, астанцах, у неаліце і бронзавым веку — на першай тэрасе і высокай пойме, часам пад пластам торфу, ніжэй за сучасны ўзровень вады. Паселішчы існавалі побач са стаянкамі і сведчылі аб пераходзе да аселага спосабу жыцця, накапленні маёмасці, што стала магчымым асабліва ў неаліце ў сувязі з развіццём рыбалоўства, а пазней — пераходам да прымітыўнага земляробства і жывёлагадоўлі.