ДАРЭННЕ – вясельны
абрад, які выконваецца на працягу ўсяго вяселля, пачынаючы ад запоін. Лакальныя назвы абдорванне, надзяленне. Асноўныя віды: абмен падарункамі паміж нявестай і жаніхом і іх сваякамі (азначае яднанне маладых і іх родаў); дарэнне раднёй і суседзямі маладым у час падзелу каравая (вынік захавання рэшткаў родавага побыту); дарэнне жаніхом дробных падарункаў нявесце, яе маці, братам, сёстрам (звязана з рэшткамі старажытных элементаў формы шлюбу пры дапамозе куплі-продажу); абдорванне маладой пасля пераезду ў дом маладога ўсёй яго радні. Апошні рытуал узнік пазней, калі дары маладога як своеасаблівы выкуп маладой страцілі сэнс; па аналогіі гэты від дарэння перанесены на маладога і яго сваякоў. Ад маладой патрабавалася асабліва вялікая колькасць дароў, таму ёй рыхтавалі іх з дзяцінства, дапамагалі сваякі.
Падарункі (
лён,
воўна, маткі нітак, палатно і інш.), якія ўваходзілі ў прыданае, нявеста атрымлівала ад сваякоў і суседзяў пры запрашэнні іх на
вяселле. У час запоін і
заручын нявеста абдорвала сватоў жаніха ручнікамі, хусткамі і інш.; сваты давалі ёй крыху грошай, стужкі інш. На вяселлі маладых абдорвалі некалькі разоў кожнага паасобку альбо разам. Падарункі звычайна клалі на засланае ручніком века ад
дзяжы (пазней – на талерку), пастаўленае на стале перад маладымі. Нярэдка блізкая радня дарыла маладым жывёлу, зерне, гаспадарчыя рэчы і інш. Асоба, якая дарыла, называла дароную рэч, выказвала добрае пажаданне маладым і выпівала чарку.
У беларускім вяселлі ёсць вялікая колькасць спецыяльных пажаданняў, якія выказваліся ў час дарэння асобнымі формуламі, звычайна ў рыфмаванай форме. У песнях-дарэннях і формулах-пажаданнях змяшчаюцца таксама пагрозы, праклёны таму, хто не стрымае свайго слова ("не аддасі – ваўкі з’ядуць"; "звяр’ё паз’ядае", "па лясах паз’бягае" і г. д.). Маладыя ў сваю чаргу жадалі тым, хто дорыць, каб іх дар кампенсаваўся "ў хлявочку-волікамі, у стаенцы – конікамі, у садочку пчолкамі, а ў пасцелі – жонкаю" і інш. Сучаснае беларускае вяселле ў сваёй аснове захавала лепшыя народныя традыцыі дарэння.
Аўтар: Л.А.Малаш
Крыніца: Этнаграфія Беларусі: энцыклапедыя / Беларуская Савецкая Энцыклапедыя; рэдкалегія: І.П. Шамякін (галоўны рэдактар) [і інш.]. - Мінск: БелСЭ, 1989. - 375 с.