ЗАКАЗЕЛЬСКАЯ КАПЛІЦАГалоўная »
ЗАКАЗЕЛЬСКАЯ КАПЛІЦА размяшчаецца ў цэнтры вёскі Закозель Драгічынскага раёна Брэсцкай вобласці ў былым сядзібна-паркавым комплексе, на ўзгорку. Пабудавана ў 1849 г. з цэглы як родавая пахавальня Ажэшкаў і наступных уладальнікаў сядзібы (Бабрынскіх, Талочкаў).
![](/_si/16/s28677080.jpg)
Фундатарам капліцы з'яўляўся Калікст Нікадзімавіч Ажэшка. Аўтар праекта — вядомы польскі архітэктар Францішак Яшчалд. Паданне звязвае яе з імем польскай пісьменніцы Э.Ажэшкі, якая нібыта хавала ў ёй аднаго з кіраўнікоў паўстання 1863—64 гг. генерала Р.Траўгута пасля разгрому яго атрада. Капліца скасавана ў 1865 г. з-за таго, што «существование часовни имело б плохое влияние на многочисленных слуг Закозеля, а обособленность имення затрудняет надзор за польской пропагандой». Аднак з дазволу Галоўнага начальніка края М.М.Мураўёва яна была перададзена памешчыку Каліксту Ажэшку для прыстасавання яе ў «надгробный памятник» з тлумачэннем: «поскольку часовня эта не была парафияльной и являлась собственностью владельцев имения, то собственность и постройку надлежит вернуть Ожешкам с тем, однако, чтобы часовня была переделана в усыпальницу с разрушением на ней церковных куполов и чтобы в постройке не осталось алтаря и никаких приспособлений для богослужения...». У 1867 г. рабіліся намаганні перабудаваць храм у праваслаўную царкву, супраць чаго выступіла навакольнае дваранства. У 1915 г. падчас нямецкай акупацыі меднае пакрыццё даху было знята, новае цынкавае ўкладзена памешчыкам Каралем Талочкай, набыўшым маёнтак у 1923 г.
Помнік рэтраспектыўна-гатычнага стылю. Цэнтрычнае квадратнае ў плане збудаванне накрыта востравугольнымі двухсхільнымі дахамі, на скрыжаванні якіх высокі чатырохгранны шацёр з гранёным шпілем і гатычным крыжом у завяршэнні. Стракатасць сілуэта і вертыкальную накіраванасць прасторавай кампазіцыі надаюць вуглавыя падвойныя фіялы, паміж якімі ў гатычных парталах (чыгуннае ліццё) размешчаны скульптуры евангелістаў. Фасады насычана крапаваны згрупаванымі па вуглах контрфорсамі, слаістымі стральчатымі і трохлопасцевымі нішамі. Стральчаты ўваходны партал дэкарыраваны ўверсе гербамі Ажэшкаў (чыгуннае ліццё). Крохкая архітэктурная дэкарацыя, мноства выцягнутых па вертыкалі ніш надаюць будынку лёгкасць, а гульня святлаценяў на паверхні выклікае адчуванне вібрацыі архітэктурных формаў. Каларыстычнае багацце будынка стварала высакаякасная адкрытая цагляная муроўка, медны бляшаны дах, пабеленыя элементы дэкору.
Зала перакрыта нервюрным скляпеннем. У вуглавых стральчатых нішах знаходзіліся скульптурныя выявы евангелістаў (не захаваліся). Стральчатыя аконныя праёмы і люкарны з пераплётамі гатычнага арнаментальнага малюнка запоўнены каляровымі вітражамі. Пад капліцай — склеп-пахавальня, куды вядзе лесвіца ў цэнтры залы.
Крыніца: Кулагін А. М. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. М. Кулагін; фатограф А. Л. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Мн.: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл.
|