НАЗОЎНІК — знамянальная часціна
мовы, якая характарызуецца граматычным значэннем прадметнасці. Назоўнікі абазначаюць канкрэтныя прадметы, жывых істотаў, абстрактныя паняцці, рэчывы, апрадмечаныя дзеянні, якасці, уласцівасці, працэсы, з’явы і інш.
Паводле значэння падзяляюцца на агульныя («
горад», «паэт») і ўласныя («Васіль», «Свіцязь»), адушаўлёныя («чалавек», «арол») і неадушаўлёныя («вецер», «ноч»), асабовыя («мужчына», «патрыёт») і неасабовыя («неба», «алень»), канкрэтныя («стол», «год») і абстрактныя («воля», «слава»), зборныя («моладзь», «крылле»), рэчыўныя («
лён», «хлеб»). Назоўнікі маюць самастойныя катэгорыі роду, ліку, склону. Паводле склонавых формаў падзяляюцца на 3 тыпы скланення. Могуць уступаць у сэнсава-сінтаксічныя сувязі з іншымі словамі ў сказе і ўтвараць адпаведныя тыпы слова-злучэнняў. У сказе найчасцей выконваюць ролю дзейніка, дапаўнення, радзей — выказніка, акалічнасці, азначэння.
Назоўнікі з’яўляюцца важным выяўленчым сродкам мастацкай літаратуры і публіцыстыкі. У тэксце яны могуць набываць пераноснае значэнне і выкарыстоўвацца ў якасці метафары («Ачуньвай жа, зорка, ачуньвай, мой квеце, пачуй маё шчырае слова».
Якуб Колас), метаніміі («Палец з брыльянтам адшукаў на стале гузік званка». Э.Самуйлёнак), сінекдахі («Прыціскаючыся, выйшлі на вуліцу. Камень, камень і камень усюды». П.Галавач), увасаблення («Бор, аб чым ты гудзіш, шлях, куды ж ты вядзеш?». А.Куляшоў), алегорыі («Ехаў Дзедка на
кірмаш, з ім на возе Баба». Кандрат Крапіва), параўнання («
Волатам устае твой народ, калі наступае пагроза». Т.Хадкевіч), эпітэта («То не снег — то чаромха цвіце: падарунак вясны-дабрадзейкі».
Змітрок Бядуля) і інш.