НЁМАНСКАЯ КУЛЬТУРА — археалагічная культура неалітычных плямён, якія ў 4—3-м тысячагоддзях да н.э. насялялі тэрыторыі Заходняй Беларусі, поўначы Валыні, паўднёвым захадзе Літвы і суседнюю тэрыторыю Польшчы.

Насельніцтва займалася паляваннем, рыбалоўствам, збіральніцтвам, потым прымітыўным земляробствам і жывёлагадоўляй, здабывала крэмень шахтавым спосабам. Паселішчы размяшчаліся на прырэчных схілах поймавых выспаў, на краях тэрас каля старыц і прывусцевых мысах. Яны складаліся з некалькіх наземных, найчасцей чатырохвугольных жытлаў, зробленых з жэрдак і невялікіх вертыкальна замацаваных у зямлі слупоў. Унутры жытлаў, звычайна ў невялікіх паглыбленнях, размяшчаліся адкрытыя агнішчы, якія пазней абкладвалі па краях камянямі.

На раннім этапе нёманскай культуры плямёны выраблялі вастрадонныя гаршкі з выпуклым, часам рабрыстым корпусам і злёгку зведзенымі або адагнутымі венчыкамі, пад краем наносілі глыбокія круглыя ямкі. Арнамент у выглядзе гарызантальных паясоў з грабеньчатых адбіткаў, насечак і наколак, некаторыя пасудзіны аздаблялі наразнымі лініямі, размешчанымі коса або ў сеткавых кампазіцыях.

На познім этапе нёманскай культуры пашырыліся вастрадонныя гаршкі са звужанай шыйкай і лейкападобнымі венчыкамі, краі якіх упрыгожвалі глыбокімі наколкамі ці ямкамі. Сярод арнаментальных элементаў — адбіткі лінейнага штампа, адступаючыя наколы, пракрэсленыя, зернепадобныя, ялінкападобныя і іншыя ўзоры. Вядомы падвескі з іклаў сабакі, мядзведзя, зубоў аленя, унікальны сэрцападобны амулет з ласінага рога, выявы качкі, ромбападобнай чалавекападобнай істоты на сценках глінянага посуду. Арнамент часам канцэнтраваўся ў верхняй частцы пасудзін, дапаўняўся шматвугольнікамі, ромбамі, шнуравымі адбіткамі.

У арнаментах нёманскай культуры шукаюць вытокі беларускіх гарызантальна-паясных геаметрычных арнаментаў.