ДРЭВААПРАЦОЎЧЫЯ ІНСТРУМЕНТЫ – тыпалагічна разнастайныя прылады і інструменты, прызначаныя для апрацоўкі дрэва. У залежнасці ад выкарыстання падзяляюцца на некалькі асноўных груп. Стругі, скоблі, гэблі ўжываліся для габлёўкі; розныя тыпы сякер,
драч – для ачэсвання, адсякання і расколвання; стамеска,
долата, цясла, пешня – для даўбення; доўбня, малаток, чакуха – для забівання; свердзел, дрэль, кобра – для свідравання; піла, пілкі, затор – для пілавання; лінейка, цыркуль (размер), шаблоны, вугольнік, драка (зачэртач), рэйсмус, ватэрпас, адвес – для вымярэння і вызначэння неабходных прапорцый.
Большасць пазначаных дрэваапрацоўчых інструментаў у сваю чаргу маюць асаблівасць канструкцыйных форм і выкарыстоўваюцца для больш вузкіх вытворчых аперацый (струг з прамым і авальным лязом;
гэблік звычайны, фуганак і калёўка; піла цяслярская, падоўжаная і лучковая і інш.). У кожным з дрэваапрацоўчых рамёстваў (цяслярстве, сталярстве,
бондарстве, стальмашным і інш.) ужываўся набор функцыянальна неаднародных інструментаў (стругальных, свідравальных, вымяральных і інш.), якія адпавядаюць розным стадыям вытворчага працэсу – ад падрыхтоўкі і першаснай апрацоўкі драўніны да канчатковага вырабу. Адны з іх – універсальныя, выкарыстоўваюцца ў разнастайных рамёствах (сякера, піла, струг, долата, свердзел, гэблік), другія – спецыялізаваныя, толькі для асобных работ (затор бандарны, гэблік-калёўка,
лопацень стальмашны, драч для вырабу дранкі і інш.).
Разнастайнасць дрэваапрацоўчых інструментаў і іх спецыялізацыя адлюстроўваюць шматграннае багацце вытворчых прыёмаў і навыкаў і сведчаць пра высокі ўзровень рамеснай тэхнікі ў беларусаў. У дрэваапрацоўчым рамястве, апрача дрэваапрацоўчых інструментаў, выкарыстоўваюцца блізкія да іх па функцыянальнай ролі вытворчыя прылады і прыстасаванні –
варштат сталярны, такарны станок, гантарэзка,
гбала (баба),
колесня, лябёдка і інш. Многія дрэваапрацоўчыя інструменты выкарыстоўваюцца ў гаспадарцы і ў наш час.
Аўтар: В.С.Цітоў
Крыніца: Этнаграфія Беларусі: энцыклапедыя / Беларуская Савецкая Энцыклапедыя; рэдкалегія: І.П. Шамякін (галоўны рэдактар) [і інш.]. - Мінск: БелСЭ, 1989. - 375 с.