МАР'ІНА ГОРКА – горад, цэнтр Пухавіцкага раёна, на р.Цітаўка. За 63 км на паўднёвы ўсход ад Мінска. Чыгуначная станцыя Пухавічы на лініі Мінск – Асіповічы, аўтадарогамі звязаная з Мінскам, Бабруйскам, Чэрвенем, Уздой.


Вядомая з XVI ст. Належала Радзівілам, Бужынскім, Ратынскім, Крупскім, пасля 1863 г. – міністру ўнутраных справаў Л.С.Макаву. Назва паходзіць ад горкі, на якой, паводле легенды, стаяў язычніцкі храм, дзе ў «мар'ін дзень» адбываліся святкаванні (пазней там была пабудаваная царква). Паводле падання, назва мясціны пайшла ад узвышша, на якім засілілася дачка абшарніка Мар'я (дзяўчына не вытрымала разлукі з каханым па абвінавачванні ўласным бацькам у стасунках з прасталюдзінам). Згодна з іншаю легендай, паселішча назвалі Мар'інай Горкай ад суседняй царквы, дзе знаходзіўся цудоўны абраз Божай Маці. Існуюць і іншыя версіі ды легенды.

З 1793 г. у складзе Расіі, вёска ў Ігуменскім павеце. Баніфацы Крупскі, уладальнік паселішча, быў адным з арганізатараў нацыянальна-вызваленчага паўстання (1863 – 1864 гг.) у краі, па задушэнні якога расійскія ўлады канфіскавалі ягоную маёмасць, a самога выслалі ў Сібір.

Росту паселішча садзейнічала будаўніцтва Лібава-Роменскай чыгункі (1872 г.). 30 жніўня 1876 г. заснаваная сельскагаспадарчая школа (з 1921 г. сельгастэхнікум). У 1897 г. былі 24 двары з 2 тыс. жыхароў. З 1924 г. цэнтр Пухавіцкага раёна. З 1938 г. гарадскі пасёлак, меў 6,5 тыс. жыхароў у 1939 г.

У Вялікую Айчынную вайну з 28 чэрвеня 1941 г. да 3 ліпеня 1944 г. была пад нямецкай акупацыяй. Дзейнічала маладзёжнае падполле. Акупанты знішчылі ў Мар'інай Горцы і раёне 3145 чалавек. Пад час адступлення вораг знішчыў 90 % паселішча.

З 1955 г. горад; 9,3 тыс. жыхароў у 1959 г., 11,3 тыс. – у 1970 г. Да нашых дзён збярогся былы сядзібны дом Макавых (пабудаваны ў 1870 – 1876 гг.). Страчаная спадчына – царква Нараджэння Божай Маці (1874), царква Святога Аляксандра Неўскага (1871).


Тут нарадзіліся кампазітар, народны артыст БССР, народны артыст СССР Ігар Лучанок, журналіст, краязнавец, сябра рэдкалегіі «Краязнаўчай газеты» Алесь Карлюкевіч.


Насельніцтва горада ў 1989 г. складала 18,9 тыс. чалавек, у 1999 г. – 23,8 тыс., у 2007 г. – 22,8 тыс., у 2009 г. – 22,4 тыс.


У сядзібным доме Бонч-Асмалоўскіх (в.Блонь) дзейнічаюць раённы краязнаўчы музей (1974 г.) з аддзелам, прысвечаным народным пісьменнікам Беларусі Якубу Коласу, і I.Чыгрынаву, і карцінная галерэя.


За некалькі кіламетраў ад горада (в.Антонава) адзначаны геаграфічны цэнтр Рэспублікі Беларусь.