Галоўная | Рэгістрацыя | Уваход | RSS | Пятніца, 26.04.2024, 09:15 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
НЕСАПРАЎДНАЯ ГОТЫКА, неаготыка, псеўдаготыкаГалоўная »НЕСАПРАЎДНАЯ ГОТЫКА, неаготыка, псеўдаготыка — умоўная назва кірункаў у архітэктуры XVIII — ХІХ стст., якія пераймалі формы, а часам і канструкцыі сярэдневяковай готыкі. Зараджэнне несапраўднай готыкі ў заходне-еўрапейскай архітэктуры звязанае з росквітам садова-паркавага мастацтва, з ідэалізацыяй сярэднявечча, характэрнай рамантызму. Выяўлялася ў культавых і вялікіх грамадскіх збудаваннях. Часам узнаўляліся помнікі сярэдневяковай архітэктуры (будынак парламента ў Лондане), часцей будынкі мелі толькі гатычны дэкор. Для еўрапейскай несапраўднай готыкі сярэдзіны і 2-й паловы XIX ст. характэрнае шырокае выкарыстанне чыгунных канструкцыяў і паліхроміі. Першыя ўзоры архітэктуры несапраўднай готыкі на тэрыторыі Беларусі з'явіліся ў палацавым будаўніцтве (Крычаўскі палац, Косаўскі палац, вежа Гомельскага палаца, палац у в. Астрашыцкі Гарадок Мінскага раёна і інш.). У сядзібным будаўніцтве XIX ст. выяўлялася ў асобных гаспадарчых і службовых пабудовах (брамы ў Старапескаўскай сядзібе, капліца ў Закозельскай сядзібе, капліца-пахавальня ў Грушаўскай сядзібе і інш.). Рысы несапраўднай готыкі мелі шматлікія станцыйныя будынкі 1-й паловы — сярэдзіны XIX ст., у якіх выкарыстоўваліся псеўдагатычныя стральчатыя вокны і парталы ўваходаў (паштовыя станцыі ў Гарадку, Крычаве, вёсках Кузьміно Гарадоцкага, Грышаны Аршанскага раёнаў і інш.). 3 сярэдзіны XIX ст. несапраўдная готыка стала адной з найбольш значных плыняў архітэктуры эклектыкі, узорным стылем у культавым дойлідстве (касцёлы ў вёсках Сар'я Верхнядзвінскага і Каменка Шчучынскага раёнаў, Кальварыйскі касцёл і касцёл Святога Роха ў Мінску, Траецкі касцёл у Косаве і інш.). Найбольш дасканалыя кампазіцыйна-пластычныя магчымасці несапраўднай готыкі выявіліся ў збудаваннях другой паловы XIX — пачатку XX стст. (Відзаўскі Траецкі касцёл, Гервяцкі касцёл, Нарачанскі Андрэеўскі касцёл, касцёлы ў Браславе, Вілейцы, Рэчыцы, Іўі, Паставах, Лагішыне Пінскага раёна, Ракаве Валожынскага раёна, Расонскі сядзібны дом і інш.). Некаторыя перабудаваныя збудаванні набылі рысы несапраўднай готыкі (Ражанкаўскі Петрапаўлаўскі касцёл, Віцебскі Варварынскі касцёл). У драўляным дойлідстве несапраўдная готыка выявілася ў распрацоўцы вытанчанага па форме сілуэта, шырокім выкарыстанні прыёмаў кантрастнага спалучэння ашаляваных паверхняў зруба і высокіх пластычных дахаў, вежаў-званіцаў і г.д. (касцёлы ў вёсках Мяжаны Браслаўскага, Лінова Пружанскага раёнаў). У пачатку XX ст. псеўдагатычныя збудаванні характарызуюцца адраджэннем мастацкай цэласнасці готыкі і эстэтызацыяй каркаснай канструкцыі. Неаготыка зрабіла ўплыў на станаўленне стылю «мадэрн», неарамантычных кірункаў і зараджэнне функцыяналізму. Крыніца: «Краязнаўчая газета» № 40 (585) кастрычнік 2015 года |
|