Падзеі верасня 1939 г., якія пацягнулі за сабой далучэнне ўсходніх крэсаў ІІ Рэчы Паспалітай, вынеслі праблему беларуска-ўкраінскай мяжы на Палессі з плоскасці абстрактнай у плоскасць канкрэтную. І хоць па сутнасці такое размежаванне з’яўлялася фармальнасцю – у сілу ўключэння абедзвюх рэспублік у адну дзяржаву, якая кіравалася з Крамля, – адміністрацыйнае дзяленне патрабавала рэальнага ўвасаблення.

Замяшальніцтва, якое ўзнікла спачатку ў новых улад, сведчыць пра складанасць станоўчага вырашэння праблемы: на мясцовым узроўні з-за нявызначанасці адміністрацыйнага лёсу паўночна-заходнепалескага рэгіёна часам сустракаюцца дакументы на трох мовах: украінскай, польскай і рускай, а ў беларускай рэспубліканскай газеце была прадубліравана інфармацыя ТАСС пра горад Роўна ў фатаграфічнай рубрыцы "Па гарадах і сёлах Заходняй Беларусі”.

Адной з невядомых старонак гісторыі нашай Бацькаўшчыны з’яўляецца ўдзел беларусаў у Другой сусветнай вайне ў складзе польскай арміі пад камандаваннем генерала Уладыслава Андэрса. 2007 год у Польшчы быў абвешчаны годам імя гэтага славутага генерала. Беларусы ж сёння амаль зусім не ведаюць пра баявы шлях сваіх землякоў у Арміі Андэрса. Гэтае няведанне сталася вынікам дзесяцігоддзяў існаваўшай забароны ў савецкім грамадстве на любое крананне азначанай тэмы. Дык што гэта за армія і які лёс яе вайскоўцаў? На гэтыя пытанні можа адказаць тыповая жыццёвая гісторыя аднаго з "андэрсаўцаў” – палешука Івана Аляксеевіча Кляўчэні.

Свята-Георгіеўская царква ў Вялікіх Круговічах размяшчаецца ў цэнтры вёскі. Пабудавана яна на грошы мясцовага памешчыка Ксаверыя Абуховіча ў 1771 годзе. Першапачаткова, па ўсёй бачнасці, была ўніяцкай. У XIX стагоддзі была пераведзена ў праваслаўе, тады, хутчэй за ўсё, капітальна рамантавалася ці ўвогуле перастрайвалася. Мабыць, менавіта з-за гэтага ў шматлікіх літаратурных крыніцах перыядам яе пабудовы лічыцца другая палова XIX стагоддзя.

Царква – помнік народнага драўлянага дойлідства. Двухзрубны храм: асноўны купалападобны аб'ём з трохграннай апсідай і бакавымі рызніцамі. У прасторавай кампазіцыі дамінуе высокі васьмігранны барабан са шлемападобным купалам. Арачныя аконныя праёмы аформлены рызнымі ліштвамі. Унутры апсіду вылучае двухярусны іканастас на сямнаццаць абразоў. Асобна пастаўлена званіца.

Мінула больш за 10 гадоў, як яго ўжо няма. Гэта здарылася 16 лютага 1996 года на 61 годзе жыцця. Мне вельмі балюча чытаць Іванавы вершы, нарысы, глядзець у сямейны альбом, перабіраць у памяці ўспаміны пра наша жыццё.

Телефонный справочник – самая обычная на первый взгляд вещь. Полезная, но абсолютно непримечательная. А если этот справочник был выпущен, скажем, в начале прошлого века? Тогда он может стать интересным источником, рассказывающим об историческом прошлом города. Что же говорят старинные справочники о Ганцевичах и его жителях?

Сярод фондаў Ганцавіцкага раённага краязнаўчага музея значнае месца займаюць матэрыялы, якія расказваюць аб славутых земляках. Сёння я хачу пазнаёміць чытачоў з адным з іх — Антонам Сцяпанавічам Кляўцом, першым і адзіным дэпутатам Вярхоўнага Савета СССР з нашага раёна.

Іван Кірэйчык належыць да пакалення пісьменнікаў, дзяцінства якіх абпаліла вайна. Яго бацька, Аляксандр Цімафеевіч, загінуў на фронце ў 1945 годзе. Маці, Лізавеце Герасімаўне, давялося адной выводзіць дзяцей – сына і дачку – у людзі. У вёсцы Гута, дзе жылі Кірэйчыкі, Лізавету Герасімаўну ведалі як таленавітую спявачку, выдатнага знаўцу беларускіх народных песень, павер’яў, прыкмет, прыказак і прымавак. Менавіта маці перадала Івану любоў да сваёй зямлі, роднага слова.

Царква ў імя святых апосталаў Пятра і Паўла была пабудавана ў Дзяніскавічах ў 1839 годзе па фундацыі князя Льва Радзівіла. У 1878 годзе абнесена драўлянай агароджай. Да храма была прыпісана драўляная Успенская царква ва ўрочышчы Ізбіцкі Бор, што непадалёку ад вёскі.

Багата на літаратурныя таленты Ганцаўшчына, шмат імён пісьменнікаў і паэтаў вядома далёка за межамі раёна. I сярод іх — імя Івана Кірэйчыка.

Імя акадэміка Яўхіма Фёдаравіча Карскага – аўтара фундаментальнага даследавання "Беларусы", складальніка этнаграфічнай карты Беларусі, мовазнаўцы і фалькларыста ў нашай краіне добра вядома. А вось пра яго сваякоў і бацькоў інфармацыі амаль ніякай. Толькі нядаўна, дзякуючы дакументам, якія захаваліся ў бібліятэцы вёскі Будча, удалося ў некаторай ступені запоўніць гэты прабел.

Імя нашага земляка, Уладзіміра Антонавіча Марука, добра вядомае па ўсёй беларускай краіне. Але найперш, канешне, землякам – ураджэнцам Ганцавіччыны. Любоў да сваёй маленькай радзімы чырвонай ніткай праходзіць праз усю творчасць Уладзіміра Антонавіча. І гэта не дзіўна. Бо маляўнічая прырода палескага краю стала жыццядайнай крыніцай натхнення адоранага паэтычным талентам чалавека. Хаця яшчэ са школьнага ўзросту ён зведаў разлуку з роднымі мясцінамі.

Іван Лагвіновіч, без сумнення, — гэта з'ява на творчым небакраі зямлі Берасцейскай. Яркае пацвярджэнне таму — рэгулярнае з'яўленне яго новых вершаў на старонках прэстыжнай газеты "Літаратура і мастацтва", іншых рэспубліканскіх выданняў. У іх адчуваецца высокая патрабавальнасць і адказнасць аўтара, яго дзівоснае валоданне гукамі і мовай Бацькаўшчыны.

Ганцаўшчына багатая людзьмі сапраўды легендарнымі, якія сваім жыццём даказалі беззапаветную вернасць служэння Айчыне, бязмежную адданасць свайму народу. Адзін з іх — Аляксандр Васільевіч Сіневіч — былы матрос славутага крэйсера "Аўрора", залпы якога ў кастрычніку 1917 года, вобразна кажучы, перавярнулі ўвесь свет, падзяліўшы яго на два лагеры: капіталізму і сацыялізму.

Раней пра А.В. Сіневіча часта і шмат пісалі газеты, пры жыцці пастаянна запрашалі выступаць на ўрачыстыя пасяджэнні і ў школы. Яму было пра што расказаць. Біяграфія гэтага чалавека — школа жыцця і павучальны прыклад для іншых.

Крочым далей на поўнач раёна, дзе захавалася шмат артэфактаў культавага хрысціянскага дойлідства.

У Польшчы прайшоў фестываль "Песнi балот". На сцэну тэатра ў Люблiне выйшаў аўтэнтычны фальклорны калектыў "Завiца" з в. Раздзялавiчы Ганцавiцкага раёна.